[email protected]
SORU
En yakın beş arkadaşımdan dördü tiroit hastası. Ancak hepsinin problemi ve kullandığı ilaç birbirinden farklı. Ben de yıllardır tiroit nodülüyle ilgili tedavi görüyorum. Bu konu hakkında kısaca bilgi verebilir misiniz? (Rumuz: Nodül)
CEVAP
Tiroit, boğazda yerleşmiş olan bir hormonal bezin adıdır. H harfine benzeyen bir şekli olup cevizden biraz büyük bir organımızdır. Tiroit bezi, çenenin hemen alt kısmında, soluk borusunun kısmen önünde ve her iki yanında yer alan kelebek şeklinde bir salgı bezidir. Erkeklerde dışarıdan daha kolay fark edilecek biçimde belirgindir. Halk dilinde âdemelması olarak bilinen kıkırdak yapının altındaki bölgede yer alır. Vücutta birçok fonksiyonu olan T3, T4 ve kalsitonin hormonlarının üretim ve salınmasından sorumludur. Tiroidin iki lobu olup bu loblar birbirine bir köprü ile bağlıdır.
Tiroit Bezi Nasıl Çalışır?
Tiroit hormonları vücuttaki birçok metabolik olaya tesir eder. Kısaca vücuttaki aktivitelerden sorumludur diyebiliriz. Tiroit bezinden T3 ve T4 hormonlarının salınımı diğer hormon sistemlerinde olduğu gibi beyindeki hipotalamus ve hipofiz bezinden salınan hormonlarla denge içindedir. Hipotalamustan salgılanan uyarıcı hormon ile hipofiz bezi uyarılır, hipofiz bezinden salgılanan TSH hormonu tiroit bezini uyarır. Bunun sonucunda tiroit hormonları kana salgılanır. Bu denge ileri ve geri besleme barındırır yani tiroit hormonları vücutta azalırsa TSH hormonu artar ve tiroit hormonlarının üretimini artırmaya çalışır. Bizler çoğu zaman tiroit hormon bezinin az çalıştığını TSH dediğimiz hipofizden salgılanan hormonun kandaki artışı ile teşhis ederiz. Hipotiroidi olarak adlandırılan tiroit bezinin az çalışması durumunda tiroit hormonlarının kandaki değerleri düşük iken TSH’nın kandaki değeri yüksektir. Bunun tam tersi ise hipertiroidi olup, tiroit hormonlarının kandaki değerleri yüksek olunca TSH’nın kandaki değeri düşer.
İyi Ve Kötü Huylu Tiroit Ne Anlama Gelir?
Tiroit büyümesi, bezin bir ya da birkaç bölümünde görülebilir. Büyüme, tiroit bezinin içine ya da dış bölgesine doğru tomurcuklanma şeklinde gelişebilir. Tomurcuklanan bu yumrulara nodül, yapısı değişen bu tiroide de nodüler guatr adı verilir. Tiroidin bazı işlevsel bozukluklarında fazla çalışması ve buna bağlı olarak gelişen aşırı hormon üretimi ortaya çıkar. Zehirli guatr ya da hipertiroidi olarak da bilinen bu tip büyümelerde, hastalarda bazen işlevsel bozukluklar gözlemlenebilir. İyi huylu tiroit hastalıkları arasında en sıklıkla karşılaşılan bir diğer bozukluk ise tiroit iltihabı hastalıklarıdır. Haşimato hastalığında, kişinin bağışıklık sistemi iltihaplanmış tiroit bezini yabancı madde olarak algılar ve buna bağlı olarak da metabolizmada dengesizlik sorunlarıyla karşılaşılabilir.
Hâlsizlik, kabızlık, kilo artışı, anemi, ses kısıklığı, soğuk hassasiyeti, cilt kuruluğu, adet düzensizliği, uykusuzluk hipotirodinin belirtileri arasında sayılabilir. Hipertiroidide ise el titremesi, çarpıntı, kilo kaybı, sinirlilik, heyecanlı ve duygusal hâl, sıcak hassasiyeti, aşırı terleme, ishal, saç dökülmesi, yorgunluk, gözlerin öne doğru çıkması gibi semptomlar görülür.
Tiroitin hücre yapısında meydana getirdiği ve bu hücrelerin bozulmasıyla ortaya çıkan kanserler, bazen sadece takip edilerek ve hastanın yaşam kalitesi yükseltilerek kontrol altında tutulabilir. İlaç tedavisi, yaşam şeklinde değişiklikler ve cerrahi yöntemlerle tiroit kanserlerinin iyileştirilmesi mümkün olabilir. Tiroit kanserlerinin en yaygın olan ve en bilinen iki tipi bulunmaktadır. Her iki kanser tipi de (foliküler ve papiller) toplumda sık görülen ve erken teşhiste tedavisi mümkün olan kanser tipleridir. Bu semptomların derecesine göre hastalığın ciddiyeti ölçülür, şayet bu belirtiler az veya çok sizde var ve devam ediyorsa endokrinoloji uzmanı ile görüşüp tedavinin ivedilikle planlanması gerekir.
Tiroit Hormonunun Normalden Az veya Çok Olmasının Belirtileri Nelerdir?
Metabolik hormon diyebileceğimiz tiroit hormonlarının vücutta az ya da çok olması aşağıdaki gibi belirtilere yol açar.
- Yorgunluk ve hâlsizlik
- Kilo almak ya da kilo vermek
- Uyku isteği, uyku problemleri, bitkinlik
- Depresyona yatkınlık, bilinç zayıflaması, panik atak
- Kas veya eklem problemleri
- Kadınlarda adet düzensizlikleri
- Kısırlık ve libido problemleri
- Bağırsak alışkanlıklarının değişmesi, kabızlık veya ishal
- Kandaki yağ oranında değişiklikler
- Tansiyon ve nabız dengesizlikleri
- Saç ve deride değişiklikler
- El ve ayakların normale göre daha soğuk ya da daha sıcak hissedilmesi
