Kenan Kalecik
Teknolojik gelişmelerde belirli kırılma anları her zaman oldu. Elektriğin, ampulün, telefonun, bilgisayarın icadı insanlığı hep bir yere taşıdı. Fakat yapay zekâ ile sadece teknoloji tarihi değil, deyiş yerindeyse insanlık tarihi çok kısa sürede yapay zekâdan önce ve sonra diye ikiye ayrılabilecek duruma geldi.
Bir zamanlar edebiyatçılar, tarihçiler Osmanlı arşivlerinde çalışır, yıllarca süren okumalar yapardı. Osmanlıca metinleri yeni nesillerin istifadesine sunmak için ciltler dolusu kitaplar, tezler, makaleler kaleme alırdı. Yılların emeğiyle yapılan araştırmalar, yapay zekâ sayesinde artık kolayca yapılabilecek.
Öğrenci projesi olarak başladı
Abdullah Tarık Ömeroğlu ve ekibinin üç buçuk yılda geliştirdiği yapay zekâ tabanlı “vesiqari” adlı program, Osmanlı Türkçesi ile yazılmış milyonlarca belgeyi Latin alfabesine çevirerek araştırmacılara büyük kolaylık sağlıyor. Bu program, Osmanlı dönemi metinlerini hızlıca çevirebilmenin yanı sıra kelime araması yaparak geniş bir veri havuzunda analiz imkânı da sunuyor.
7 milyonu aşkın sayfa
Boğaziçi Üniversitesi’nde öğrenci projesi olarak başlayan bu girişim, TÜBİTAK desteğiyle İTÜ Teknopark’ta kurulan bir şirkete dönüştü. Osmanlı Türkçesi ile yazılmış belgeleri Latin alfabesine çeviren program, hızlı metin erişimi de sağlıyor. Kütüphane ve bireysel kullanıcılara farklı seçenekler sunan sistem, kütüphaneler arası paylaşım havuzuyla şimdiden 7 milyondan fazla sayfayı koleksiyonuna eklemiş durumda.
Vesiqari.com’da bir sayfa için çeviri ₺10 iken 75 sayfa çeviri ve aylık üyelik ise ₺175. Sitenin ücretsiz sürümü, eski metinlere meraklı okurlar için yeterli. Ömeroğlu, projeyi daha da geliştirmeyi amaçlıyor. Gelecekte chatbot ve metin analizi gibi ek özelliklerin düşük ücretli abonelikle sunulacağını da belirtiyor.
Google Haritalar’a yapay zekâ desteği
Google, geçtiğimiz ay yapay zekâ sohbet robotu Gemini’ı harita uygulamasına dahil eden bir dizi özelliği duyurdu. Google, yapay zekâ teknolojisini harita uygulamalarına entegre ederek, kullanıcıların yerel bilgiler ve öneriler hakkında daha hızlı ve doğru yanıtlar almasını sağlamayı amaçlıyor. Google Maps’in tüketici deneyimlerinden sorumlu başkan yardımcısı Miriam Daniel, düzenlenen basın etkinliğinde Gemini’ın günün saati veya mevsim gibi bağlamları daha iyi anlayabildiğini söyledi. Bu sayede kullanıcılar Google Haritalar’a sadece “Yakınımda ne var?” değil, “Bu saatte nerede namaz kılabilirim?” gibi açık uçlu sorular da sorabilecek.
WhatsApp’a Instagram özellikleri geliyor
WhatsApp, Instagram’a benzeyen yeni özellikler test ediyor. Durum güncellemelerine müzik ekleme, özelleştirilmiş emoji kullanımı, doğrudan Google Lens üzerinden fotoğraf aramaları, anket etiketleri ve “Sen de Ekle” seçeneği, kullanıcı deneyimini zenginleştirmeyi hedefliyor. Özellikler henüz beta aşamasında ve kullanıma sunulmadı ancak yakın zamanda güncelleme gelebilir.
En çok iPhone 15 satıldı
Counterpoint’in 2024 yılı 3. çeyrek verilerine göre dünya genelinde en çok satan ilk üç telefon sırasıyla iPhone 15, iPhone 15 Pro Max ve iPhone 15 Pro oldu. Apple, iPhone 16 serisini duyurmasına rağmen, kullanıcılar 15 serisini tercih etti. Apple, 2023’ün üçüncü çeyreğinde ise ilk üçte 14 serisi ile yer almıştı.
Samsung ise amiral gemisi S serisi cihazlarından biriyle 2018’den bu yana ilk kez en çok satan 10 cihaz arasına girmeyi başardı. S24 en çok satılan 10. telefon oldu. Samsung, küresel en çok satan 10 akıllı telefon listesinde beş modeli ile en büyük payı alırken, onu dört model ile Apple ve bir model ile Xiaomi takip etti.
Hayatımızı kolaylaştıran uygulamalar
Runway: Yapay zekâ tabanlı video düzenleme ve içerik üretme uygulaması olan Runway hem amatör hem de profesyonel içerik üreticilerine hitap ediyor. Metinler ve senaryolar kullanarak video oluşturma, görsel efekt ekleme gibi özellikler sunuyor. Özellikle hızlı bir şekilde video içerikleri üretmek isteyenler için iyi bir seçenek. Meraklıları runwayml.com adresini ziyaret edebilir.
Vochi: Vochi, fotoğraf ve video düzenleme uygulamaları arasında farklı bir seçenek. Elbette yapay zekâ teknolojisi kullanıyor. Diğer uygulamalardan farkı videoların sadece belirli bölgelerini düzenlemenizi sağlıyor. Örneğin, bir hareketi izole edip o bölgeye efekt ekleyerek videonuza şık bir dokunuş yapabilirsiniz. Özellikle sosyal medya içerikleri hazırlamak için eğlenceli ve pratik bir araç.
