Dr. Deva
SORU: Ben 8 yaşında bir kız çocuğu annesiyim. Kızımın belirli ortamlarda iradi olarak konuşmaması uzun zamandır dikkatimi çekiyordu. Geçenlerde YouTube’da “Selective Mutism” üzerine açıklama yapan bir doktora rastladım. Anlattığı örnek vakalardaki çocukların davranışları, kızımın tutumlarına çok benziyordu. Kızım da çok sık görüşmediği kimselerle genellikle konuşmuyor. Sizce endişelenmeli miyim? Bana ne tavsiye edersiniz? (Rumuz: Suskun)
CEVAP
Seçici konuşmazlık İngilizce tanımı ile “Selective Mutism” çocukların normal hayatlarında konuşuyor olmalarına rağmen okul ve oyun gibi sosyal ortamlarda konuşmaması anlamına gelir. Bu konuşmama bazen tek bir sosyal ortamda olabileceği gibi birden fazla ortamda da olabilir. Genelde çocukluk çağında görülen kaygı bozukluğu olarak tarif edilir. Çocuklar belirli kişi ve ortamlarda iletişim kuramazlar veya ciddi derecede iletişimlerini kısıtlarlar. Seçici Mutizm teşhisi konan çocuklar genellikle evde rahat bir şekilde konuşabilirlerken, okul gibi sosyal ortamlarda veya diğer kamusal yerlerde sessiz kalabilirler.
Sosyalleşmesi İçin İmkânlar Oluşturun
Çocuğunuzun ilgi alanlarını iyi gözlemleyip ona göre eğitimlerini ve sosyalleşmesinin artırtılması yerinde olacaktır. Mesela güzel sanatlara ilgili, resim yapmayı seven bir çocuğun bu konuda eğitimleri artırılmalı ve sosyalleşmesi bu alanda sağlanmalıdır, bu alanda sosyalleşme ve konuşma artınca çocuğun diğer derslerine de pozitif etkileri görülecektir.
Çocukları ve gençleri büyüklerin olduğu ortamlara götürmek çok faydalıdır. Çocuklar, büyüklerin meclislerinde her şeyi anlamasalar bile istifade edecekleri çok şey vardır. Çünkü anlama, alma ile başlar. Gençler ve çocuklar abilerinden ablalarından tecrübeyi, büyükler de gençlerden aksiyonu meccanen satın alacaklar. Bu, güzel bir ticaret değil mi?
Kuşakları Kucaklaştırın
Sağlıklı bir toplumsal hayatta kuşaklar arasında kesin çizgilerin olmaması hepsinin bir arada olup kucaklaşabilmeleri beklenir. Jenerasyonların kucaklaşmasını sağlamak günümüzün en önemli işlerinden biri olsa gerek. Gençleri ve çocukları bulundukları yerde ne kadar bırakırsak onlar kendilerine daha kalın duvarlar örmeye devam edecekler. Sonrasında bir daha onlara fiziki olarak ulaşsak bile ruhen ulaşmamız mümkün olmayacaktır. Bu konuda psikoterapiye hemen başlanmalı aynı zamanda ebeveynlerin de gözü açık olmalıdır. Çünkü en iyi psikoterapist bilinçli anne, baba, ağabey ve ablalardır.
Bazı ağır durumlarda ilaç tedavisi de uygulanır. Bu tedavi planını psikiyatrist planlar ve takip eder. Şayet çocuğunuzun bu konuda ileri seviyede olduğunu düşünüyorsanız öncelikle çocuk psikiyatrisi ile görüşmeli ardından da hemen psikoterapi başlanmalıdır.
Belirtiler
Seçici konuşmazlığın belirtileri şunlardır:
Özel Durumlar: Özellikle yabancıların yanında, öğrenmede zorlandıkları eğitim alanlarında ve başarmakta zorlandıkları oyun alanlarında konuşmaktan çekinirler.
İfade Kısıtlılığı: Bu kişiler sözlü iletişim yerine diğer iletişim araçlarını kullanırlar. (Mesaj yazma veya sesli mesaj gönderme gibi)
Kaygı: Seçici mutizm genellikle kaygı ile ilişkilidir. Çocuk konuşmaya çalışırsa kaygı düzeyi artar.
Belli Kişilerle İletişim: Sadece en yakınları ile iletişimi tercih ederler.
Seçici mutizm, çocuklukta başlar oyun ve okul ortamlarına girince fark edilir, ancak tedavi edilmezse ileri yaşlarda devam edebilen bir psikolojik durumdur. Nedeni tam bilinmemekle beraber genetik faktörler, bazı psikolojik travmalar ve öğrenme isteksizlikleri etken olarak sayılmıştır.
Bilişsel davranış tedavileri, konuşma terapileri ve kaygı azaltıcı psikoterapi seansları tedavi seçenekleri olarak sayılabilir. Bu durum sonuç olarak çocuğun veya gencin eğitimini aksatacağından tedaviye erken başlanmalıdır.
