Kadir Afacan
olstoy’un Anna Karenina’ya kazandırdığı, “Mutlu aileler birbirine benzer, her mutsuz ailenin ise kendine özgü bir mutsuzluğu vardır.” cümlesi, günümüzde de yankı bulsa da bu kesinlik, içinde her evliliği tanımlayacak genişlikte bir kılavuz barındırmıyor. Modern toplumda “mutlu evlilik” giderek bir sırra dönüşürken, Prof. Dr. Medaim Yanık, Mutlu Evliliklerin 7 Özelliği kitabında, mutluluğun bir formülü olup olmadığına dair bilimsel bir cevap bulmaya çalışıyor. Yanık’ın araştırması, evliliklerinin üzerinden en az on yıl geçmiş, “mutlu evlilik” tanımını karşılayan çiftler üzerinde yapılan görüşmelere dayanıyor. Buradaki “mutlu evliliğin kimyası”nı çözümlemek, kitabın ana odağını oluşturuyor. Kitapta bu kimya; bağlılık, uyum, güven, farklılıkları kabul, yapıcı tartışma, küs kalmama, cinsel yakınlık ve arkadaşlık gibi yedi temel başlık altında toparlanıyor. Fakat Yanık’ın çalışması diğer evlilik rehberlerinden bir özelliğiyle ayrılıyor. Deneyimli klinisyen, bu kavramları yalnızca bir liste olarak sıralamaktan çok daha fazlasını yapıyor. Söz konusu ilkelerin, psikolojik ve sosyolojik arka planını da ortaya koyuyor.
Evliliğin toplumsal ve fizyolojik etkileri
Kitapta, evlilikle ilişkili mutluluğun yalnızca bireysel bir kazanım değil; aynı zamanda toplumsal bir ihtiyaç olduğuna vurgu yapılıyor. Yazar, evliliğin duygusal sağlığın yanında fizyolojik sağlığa etkilerine de değiniyor ve iyi bir evliliğin insan ömrünü uzattığına dair bulgular sunuyor. Sağlıklı evliliğin insan hayatına “on yıl” ekleyebileceğini belirten Yanık, sevginin ve bağlılığın yalnızca psikolojik değil, biyolojik etkilerinin de altını çiziyor. Yanık, evliliğin salt bir beraberlik değil, yaşamsal ve kimyasal bir uyumun zemini olduğunu söyledikten sonra hemen ekliyor: “Bu uyum kendiliğinden değil, ancak bilinçli bir çabayla kurulabilir.”
Evliliğin sürekli ilgi ve bakım gerektiren bir kurum olduğuna dikkat çeken Yanık, mutlu evliliğin doğuştan gelen özellikler ya da geçici bir çekimle değil, çiftlerin birbirini sürekli desteklemesi ve anlamaya çalışmasıyla mümkün olabileceğini vurguluyor. Bu anlayış, yalnızca günlük bir nezaketin ötesine geçerek, eşlerin birbirine ve kendilerine dair inançlarını dönüştürmelerini gerektiriyor. Yanık’a göre, iyi bir evlilikte bireyler, eşlerini “uygun bir yol arkadaşı” olarak tanımlıyor ve bu şekilde karşılıklı güven, bağımsızlıkla uyum içinde ilerleyebiliyor. Ancak burada verilen emek de büyük bir yer tutuyor. Nitekim yazar, çiftlerin evliliklerine duydukları inancı tekrar tekrar beslemeleri gerektiğini savunuyor.
Farklılıklarımızı kabul etmeliyiz
Yanık’ın “farklılıkları kabul” olarak adlandırdığı prensip, kitabın belki de en ilginç ve derin başlıklarından biri. Yazar burada, bireylerin yalnızca uyum içinde olmasının yeterli olmadığını, aynı zamanda aralarındaki farklılıkları yönetebilmeleri gerektiğini ifade ediyor. Bu farklılıkların bir tehdit değil, ilişkiyi zenginleştiren bir öge olarak değerlendirilmesini sağlamak, Yanık’ın “mutlu evlilik” reçetesinin merkezinde yer alıyor. Farklılıkları dengeleyebilen çiftler, zıtlıklar karşısında da dostane kalabiliyor. Yani Yanık’a göre mutluluk, birbirini takdir etmekte ve kendi kimliklerini koruyarak uyum sağlamaya çalışmakta yatıyor.
Peki, bütün bu ilkelerin uyum içinde olduğu bir evliliğin gerçekçilik payı nedir? Burada Mutlu Evliliklerin 7 Özelliği kitabı, modern evlilik dünyasında oldukça radikal bir “yapıcı kavgadan kaçınma” çağrısında bulunuyor. Yanık’a göre, evliliklerin yıkıcı kavgalardan uzak durması, çiftlerin huzurunu ve güvenini sürdürebilmek için kritik bir adım. Tartışmaların şiddet içermemesi, kırıcı olmaması gerektiğini vurgulayan yazar, çiftlerin problemlerini sağlıklı iletişimle çözmelerini öneriyor. Bu öneri, her ne kadar yapıcı ve önemli bir unsur olarak değerlendirilse de evliliklerin farklı sosyokültürel normlar içinde ne kadar uygulanabilir olduğu ise okuyucuya bir sorgulama alanı bırakıyor.
Son olarak Yanık, evliliği bir arkadaşlık ilişkisine dönüştürmenin önemine dikkat çekiyor. Eşlerin yalnızca hayat arkadaşı değil, aynı zamanda güven ve keyifle vakit geçirebilecekleri bir dost olmaları gerektiğini belirtiyor. Çiftlere birbirleri için anlamlı zaman dilimleri ayırmalarını ve günlük hayatın rutinlerinden çıkıp birlikte keşifler yapmalarını öneriyor.
Mutlu Evliliklerin 7 Özelliği, neresinden bakarsanız bakın, evlilikte mutluluğu sağlayan temel bileşenlere dair derin bir analiz sunuyor. Kurduğumuz yuvaların yalnızca duygusal bir ortaklık değil, aynı zamanda sosyal, psikolojik ve biyolojik etkileri olan karmaşık bir ilişki olduğunu öne süren kitap, çiftleri sıradanlığın ötesine geçerek, daha iyi bir gelecek inşa etmeye davet ediyor.
