Fotoğraftaki askerler, işte o askerler! Haklarında yapılan övgüleri hak ettiklerini teyit edercesine bakıyorlar objektife. Çakı gibi selam durmuşlar. Başlarındaki ak sakallı subayın elinde kılıç. Sımsıkı sarılmışlar tüfeklerine. Uçuruma yuvarlanmakta olan devletlerine sarılır gibi. Zamanın bozulan bütün düzenlerine inat, ip gibi dizilmişler. Kudüs, onlara emanet.
Kahramanlar için iklimler, düşmanlar, denizler ve karalar birdir!
Birinci Dünya Savaşı’nda Şark Cepheleri’ni (Filistin-Suriye-Hicaz-Yemen) komuta eden Cemal Paşa’nın yaverliğini yapan Falih Rıfkı Atay (ö. 1971), emanetin 1917’de yukarıdaki yiğitlerin elinden çıkışını şöyle resmeder: “Bir sabah kumandanın odasına girdiğim zaman, gözlerinin ağlamaktan yorulmuş olduğunu gördüm… Oradaki son Türklerin nasıl kahramanca vuruştuklarını masanın üstünden aldığım şifreli telgraftan okudum… Karargâhın içinde ‘Kudüs düştü!’ sözü, ölüm haberi gibi yayıldı. Daha şimdiden Beyrut’a, Şam’a, Halep’e gözyaşlarımızı hazırlamak lazımdı. Artık yalnız Anadolu’yu ve İstanbul’u düşünüyorduk. İmparatorluğa; onun bütün rüyalarına ve hayallerine Allah’a ısmarladık!”
