Gençler Soruyor!
Hz. Âişe’nin evlilik yaşı, sık sık istismar edilen konulardan birisidir. Farklı rivayetlerde geçen yaş değerlendirmeleri bütüncül bir nazarla ele alınmazsa hata yapılması kaçınılmazdır. Değerlendirme ve araştırmalar bütüncül bir nazarla yapıldığında, Hz. Âişe validemizin Peygamber Efendimizle evlilik yaşının 17-19 arasında olduğu sonucuna varılır. Şimdi hep birlikte meseleye biraz daha geniş bir açıdan bakalım.
Toplumsal ve Kültürel Normlar Çok Farklıydı
Her toplumun kendi kültürel ve toplumsal normları vardır. Peygamber Efendimizin yaşadığı dönemde, genç kızların günümüzden daha erken yaşlarda evlenmeleri yaygın bir uygulamaydı. Ayrıca, erkek ile kadın arasındaki yaş farkı o dönemde bugün olduğu kadar önemsenmiyordu. Bu durum, dönemin fiziksel ve sosyal şartlarına bağlı olarak kabul görmüştü.
Erken Evlilikler Normal Kabul Ediliyordu
O dönemde erken yaşta evlilikler, hem genç kızlar hem de erkekler için normal kabul edilirdi. Genç kızlar, toplumsal baskılar ve güvenlik endişeleri nedeniyle genç yaşta evlendirilirdi. Ayrıca, sıcak iklim koşulları çocukların daha erken olgunlaşmasını temin ederdi.
Risaletin İlk Yıllarında Doğmuştu
Hz. Âişe, Peygamber Efendimiz ile evlendiği dönemde, Mut’im İbn-i Adiyy’in oğlu Cübeyr ile sözlüydü. Bu nişan, İslam’ın ilk yıllarında yapılmış olup, Hz. Âişe’nin bu dönemde en az 13-14 yaşlarında olduğunu gösterir. Bu nişanın bozulması, İslam’ın açıktan tebliğ edildiği döneme denk gelir ve Hz. Âişe’nin risaletin ilk yıllarında doğmuş olduğunu kanıtlar.
Erken Dönemlerde Müslüman Olmuştu
Hz. Âişe, risaletin ilk yıllarında Müslüman olmuştu. Bu, onun en az kendi kararlarını verebilecek yaşta olduğunu gösterir. Ablası Esmâ da aynı dönemde Müslüman olmuştu ve 15 yaşındaydı. Bu bilgiler, Hz. Âişe’nin takriben 19 yaşında evlendiğini gösterir.
Hicret Öncesi Dönemi Hatırlıyordu
Hz. Âişe, İsrâ ve Miraç’tan önce namazın ikişer rekât olarak farz kılındığını anlatır. Bu, onun Mekke’nin ilk yıllarında yaşanan olayları kavrayacak yaşta olduğunun delilidir. Selmân-ı Fârisî ve Abdullah İbn-i Abbâs gibi sahabeler de bu bilgiyi Hz. Âişe’den öğrendiklerini ifade etmişlerdir.
Mekke Döneminde 7-9 Yaşlarındaydı
Hz. Âişe’nin Mekke’deki bazı olayları hatırlaması, onun risaletin başlangıcından önce doğmuş olduğunu gösterir. Örneğin, Mekke’de dilencilik yapan bir kişiyi hatırlaması, onun en -o yıllarda- az 7-9 yaşlarında olduğunun kanıtıdır. Ayrıca, Hz. Ebû Bekir’in Habeşistan’a hicret teşebbüsünü hatırlayabilmesi de bu dönemde yeterince olgun olduğunu göstermesi açısından önemlidir.
Ablası İle Aralarında 10 Yaş Fark Var
Hz. Âişe’nin kardeşleriyle arasındaki yaş farkı da onun yaşını belirlemede yardımcı olur. Ablası Esmâ ile aralarında on yaş fark vardır. Bu da Hz. Âişe’nin hicrette 17 yaşında olduğunu ve evlendiğinde 18 yaşında olduğunu gösterir. Anne bir erkek kardeşi Abdurrahman ile de benzer bir yaş farkı vardır.
Hz. Âişe’nin Narin Bir Yapısı Vardı
Hz. Âişe’nin fiziksel durumu itibarıyla zayıf bir bünyeye sahip olması, onun yaşıyla ilgili rivayetleri değerlendirirken dikkate alınması gereken bir başka husustur. Hicret sırasında hastalanması ve Bedir dönüşünde hevdeç içinde olup olmadığının fark edilmemesi, onun fiziksel olarak küçük bir yapıda olduğunu gösterir.
Evlendiğinde 17-19 Yaşlarındaydı
Hz. Âişe’nin vefat yaşı ve tarihi konusunda farklı rivayetler bulunmakla birlikte, bunlar doğum tarihine dair kesin bir bilgi sunmaz. Ancak, genel olarak Hz. Âişe’nin risaletten evvel doğmuş olduğu ve evlendiğinde 17-19 yaşlarında olduğu kabul edilebilir.
Neden Bu Kadar Farklı Görüş Var?
Hz. Âişe’nin evlilik yaşıyla ilgili rivayetleri te’lif etmek mümkündür. Bu rivayetler, onun küçük yaşlardaki bir kız çocuğu görünümünde olduğu şeklinde yorumlanabilir. Hz. Âişe’nin yaşıyla ilgili rivayetlerin farklılık göstermesi, doğum ve ölüm tarihlerinin o dönemde net olarak tespit edilmemesiyle de yakından ilgilidir.
